Ebeveynlik Manifestosu

Bir yılı bitirip yenisine başlamak her zaman insanı motive eder. Hedefler konur, planlar yapılır. Ebeveynler için daha anlamlı yanları da vardır: Çocukların bir yaş daha büyüdüğünün idrakına varılır. Belki de biraz içten içe; ne çabuk geçti yıllar denilip hüzünlenilir.

Diğer taraftan bu zamanlar ebeveynlikle ilgili düşünmek için de iyi bir fırsattır! Her zaman, ebeveynleri aile hayatları ile ilgili düşünmeye ve aksiyon almaya yönlendirmeye çalışan bir koç olarak; çocuklara bir anne babanın vereceği en güzel yılbaşı armağanının; onların hayatlarını etkileyen tutum ve davranışlarını iyileştirmek olduğunu düşünüyorum.

Bu amaçla, 2012 yılında bir Ebeveynlik Manifestosu hazırlamayı düşündüm. Bunu tek başıma değil, anne babalarla yaparak daha gerçekçi ve işe yarar hale gelmesini amaçladım. Aralık ayı boyunca her gün üzerinde düşünülecek bir konuyu sosyal mecralarda ebeveynlerle paylaştım. Sonuçta onların yorumları ve katkılarıyla şekillenen 30 madde ortaya çıktı. İşte EBEVEYNLİK MANİFESTOSU:


  1. Çocuğunuza sorun: "Sence ben nasıl bir anneyim/babayım? Nasıl olmamı isterdin?" Aldığınız cevap karşısında ne savunmaya geçin, ne de havaya girin! 2012’de hedef tam anlamıyla olmak istediğiniz gibi bir ebeveyn olmak!
  2. İyi bir dinleyici misiniz? Çocuğunuzu ne kadar iyi dinliyorsunuz? Susarak, lafını kesmeden, o konuşurken başka bir şeyle ilgilenmeden, düşünmeden? 2012’de temel prensibimiz “2 dinle 1 söyle” olsun!
  3. Çocuğunuzu ne kadar iyi tanıyorsunuz? Güçlü ve zayıf yönlerini sıralayabilir misiniz? Şu anki iç dünyasından haberdar mısınız? Nelerle uğraşıyor? Kaygıları var mı? Ya mutlu olduğu şeyler?
  4. Evinizdeki kurallar ne kadar güncel? Çocuğunuz yeni yıl ile birlikte 1 yaş daha büyüdüğüne göre kuralları gözden geçirmek lazım! Bu kurallarda mutabık kalmak ve tutarlılıkla uygulamak da bir sonraki adım.
  5. Ne kadar koruyucu bir ebeveynsiniz? Aslında kendisi yapabileceği halde çocuğunuzun adına hangi işleri yapıyorsunuz? 2012’de ona biraz daha sorumluluk verme zamanı…
  6. Çocuğunuzla ilgili endişe duyduğunuz konular var mı? Bu konuları biraz daha objektif değerlendirip; bunların altında ne var diye sorun. Gerçek mi, yoksa sizin yarattığınız kuruntular mı? 2012’de kaygılar “out” çözüme odaklanan olumlu düşünceler “in”!
  7. Eşinizle aranız nasıl? İyi bir ebeveyn - çocuk ilişkisi için tutarlı davranan ebeveynler olmak önemli. Bu da ancak birbirine destek olan, yakın eşler olmakla mümkün.
  8. Kendinize ne kadar vakit ayırıyorsunuz? Siz beynen, fiziken, ruhen sağlıklı olmazsanız; bunu çocuğunuza da olumsuz yansıtırsınız. 2012’de her açıdan sağlıklı çocuklar için, sağlıklı ebeveynler!
  9. En son ne zaman çocuğunuzla birlikte çok eğlendiğiniz bir aktivite yaptınız? Size saçma gelse de onun bayıldığı bir oyunu oynadınız? Tamamıyla onun seçtiği ve gözlerinde pırıltılar yaratan şeylerden bahsediyorum. 2012’de bu tür aktivitelere daha çok yer verin…
  10. Çalışan anne olmak elbette zor. Fiziki olarak uzun saatler onun yanında değilsiniz. Ama bunu hem onun için hem de kendiniz için yapıyorsunuz. Çalışan anne olmanın olumsuz duygularından, suçluluk, vicdan azabı gibi sizi yiyip bitiren duygulardan uzaklaşın. Çalışma hayatının size neler kattığını düşünün. İş ve ev hayatı birbiriyle kavga etmesin artık! 2012 uzlaşı yılı olsun…
  11. İlk 10 maddeyi geride bıraktık. Bunlarla ilgili düşündünüz mü? Kendinize hedefler çıkardınız mı? Bunları sadece düşünmekle kalmayın;atmayı düşündüğünüz adımları tek tek yazın!
  12. Hedefi olan anne babalar olmalısınız ki çocuklarınız da bunu sizden öğrensin. 2012 yılı için birlikte hedefler koyun. 3 farklı hedef kategorisi var aslında. Siz de hedeflerinizi bu şekilde gözden geçirin: 1. Materyalistik hedefler: Yeni bir telefon, oyuncak, giysi vs vs sahip olmak gibi 2. Aksiyon hedefleri: Bu sene en az 10 kitap okuyacağım, spor yapacağım gibi 3. Gelişim hedefleri: Daha iyi bir dinleyici olacağım, daha sabırlı olacağım, duygularımı kontrol edeceğim gibi…
  13. Çocuklarımızın en önemli rol modelleriyiz. Şimdi; onların gözünden bakın kendinize. Ne görüyorsunuz? Onlara iyi ya da kötü örnek olduğunuz yanlarınız neler? 2012’de bunlar arasında değiştirmeye çalışacağınız, daha iyi örnek olacağınız şeyler var mı?
  14. 10 sene sonraki hayatınızı hayal edin. Neredesiniz, neler yapıyorsunuz, hayatınızda kimler ve neler var? Nasıl görünüyorsunuz? Çocuklarınız nasıl? İlişkiniz ne durumda? Sonra düşünün: Hayalinizdeki gibi bir yaşantıya ulaşmak için şu an yaptıklarınız yeterli mi? Neleri değiştirmeniz lazım? Nelere aynen devam etmeniz? Yıllar çabuk geçiyor unutmayın. 2012 bu hayalin ilk senesi olsun! Buna göre adımlar atmaya başlayın…
  15. Çocuğunuz bir yetişkin olduğunda kalbinde taşıdığı değerleri, hayatta sergilediği duruşu nasıl olsun istiyorsunuz? Şimdiki aile düzeniniz, ebeveynlik tutum ve davranışlarınız bunu destekliyor mu?
  16. 2012’de daha az TV daha çok dinleme, konuşma, aile toplantı ve paylaşım saati…
  17. Hayatımızda o kadar çok bitmemiş iş biriktiriyoruz ki! Post-it’ler kafamızda bir yerlerde yapışık durumda bekliyor. Kendimizle; çocuklarımızla; işimizle ilgili…2012 bunları temizleme zamanı. Hepsini tekrar gözden geçirip, yapmak istediklerinizi belirleyip adımlarını planlayın. Diğerlerini ise atın gitsin. Rahatlayın. Zaten o post-it orada ne kadardır duruyordu kimbilir? Muhtemelen işin zamanı bile geçmiştir… Evinizde de fazlalıklardan, biriktirilen ve kullanılmayan eşyalardan kurtulun. Yaşasın yeni yıl; yaşasın yenilenme, rahatlama, ferahlama!
  18. Çocuklarınızla nasıl konuşuyorsunuz? Genelde ne yapacağını söyleyen, direktif veren tonlarda mı? Yoksa karşınızda sizden farklı bir birey olduğunu farkederek mi? İletişim her şeyin başı.Küçüklükten itibaren kuracağınız bu bağ ne kadar güçlü olursa, ergenlikte ve sonrasında yetişkin olduklarında çatışmalar, anlaşmazlıklar o kadar daha kolay yönetilebilir olacaktır. Onun gözünden bakarak, onu anlayarak ve durumları bu çerçeveden de görerek konuşun. 2012’de daha çok sorun, dinleyin, anlayın, anlatın... İletişim bu demek!
  19. Anneler; taşıyabileceğinizden çok daha fazla yükü sırtlarınıza alıp; sonra onların altında ezildiğinizin farkında mısınız? Zamanın yetemez olması, stresin artması da cabası. Lütfen iş listelerinize tekrar bakın: Neleri kesinlikle siz yapmalısınız, neler başkalarına - özellikle eşe ve çocuklara - devredilebilir ve neler yapılmasa da olur? Destek istemek kötü bir şey değil. Bu kadar güçlü olmak zorunda değilsiniz! Üstelik böyle olursa; gerçekten yapmak istediklerinize daha iyi odaklanabilirsiniz.
  20. 2012 rutin sağlık kontrolleri takvimini şimdiden oluşturun. Yoksa o randevular biraz zor alınıyor biliyorum…Hem kendimiz hem de çocuklarımız için bunu yapmalı; sağlımıza dikkat etmeliyiz. Onların yanında uzun süre koşabilmek ve bu anlamda da onlara örnek olabilmek için.
  21. Okulda çocuklar her dönem karne alıyor. İşte performans değerlendirmesi yapılıyor. Peki ebeveynlikle ilgili değerlendirme neden yapılmıyor? Üstelik bu; hayattaki en önemli rolümüzken! Bence 360 derece bir ebeveynlik değerlendirmesine her zaman ihtiyaç var. Gözünüzü kulağınızı açın; sorun, dinleyin, geri bildirim isteyin ki 2012’de nasıl bir ebeveyn olmanız gerektiğini iyice anlayın!
  22. Bugüne kadar ebeveynlikle, çocuk yetiştirmekle veya kişisel gelişimle ilgili bunun gibi kimbilir neler okudunuz. Asıl fark yaratan bunları okumak değil, sizin sonrasında attığınız adımlar. Hayatınıza getirdiğiniz değişiklikler…Yoksa okunup kenarda kalmasının anlamı ne? Bu maddeler de lütfen bu kategoriye girmesin. O yüzden; aksiyon, aksiyon, aksiyon! Bir manifesto okudum; hayatım değişti☺ diyebilsek ne güzel olur…
  23. Mükemmel nedir? “Kime göre; neye göre?” diye sormak lazım değil mi? Çocuklarımızla ilgili olan her konuda elbette en mükemmelini yapmaya çalışıyoruz. Ancak “süpermen” olmaya çalışmanın da bir anlamı yok. Kendi mükemmelinizi tanımlayın ve bunu olmaya çalışın. Olduğunuzda da gözünüz dışarda olmasın; daha ne var diye…Basitçe mutlu olun☺
  24. Özgüveni yüksek çocuklar yetiştirmek için….Sevildiğini ve değerli olduğunu her zaman ona hissettirin. Sözlerinizle -iyi ya da kötü- onu etiketlemeyin. Onunla ilgili beklentilerinizin kaynağını bilin. Kendi açıklarınızı kapatmak için çocuklarınızı kullanmayın. Duygularını anlayıp sahip çıkın. Tüm bunlar onu güçlü hissettirecektir…
  25. 2012’de ebeveynlikle ilgili kutlayacağınız özel günler hangileri? Sadece anneler ve babalar günü mü? Çocuklarınızın doğumgünü sizin de ebeveynlik miladınız; bu günleri böyle de kutlayın! Aslında her gün -sadece çocuklarımız olduğu için- bile; onların gözlerinin içine bakıp şükredip, kutlanmaya değer!
  26. Ağaç yaşken eğilir; ne ekersen onu biçersin sözleri sizin için bir anlam ifade ediyor mu? Çocuklar büyüyor; zaman hızla geçiyor. Ebeveynlikle ilgili yapmamız gerekenleri acilen hayata geçirmeliyiz. O halde haydi;
    1.NİYET: Hangi alanlarda; ne yapmak istediğinize karar verin.
    2.GAYRET: Bu konularda adımlar atın
    3.MUVAFFAKİYET: Mutlu son☺
  27. 2012’de çocuklarınıza daha bilinçli “evet” ve “hayır” deyin. Hangi konuda, neden, onlara ne katmak için dediğinizi bilin. Pozitif disiplin için “evet” ve “hayır”larınızı gözden geçirin. “Evet” demek daha kolay ama “hayır” demek de o kadar kötü değil! Üstelik onlara hayatta hayır demeyi öğretmek için de önemli. Akran baskısına, uygun olmayan bir davranış teklifine, uzatılan sigaraya veya uyuşturucuya hayır diyebilmeleri için…Üzerlerine gereksiz yükler almamaları, insanlara gerektiğinde hayır diyebilmeleri için. Hayır derken veya bu cevabı aldıklarında duygularını yönetmeyi öğrenmeleri için
  28. Bebekken ilk emmeye başlamasını, gazını, kakasını takip ettik…Sonra emekleme ve adım atmasını kaçırmamaya çalıştık. Okulda neler yaptığını, derslerini, ödevlerini yakalamaya gayret ettik. Sivilceler çıkmaya başladı mı diye görmeye çalıştık…Boyunun neremize geldiğini ölçmeye…Evden uçup ne zaman gideceğini düşünmeye… Tüm bu zaman içinde yeter ki tek bir şeyi her zaman görmeyi atlamayalım…Gözlerindeki pırıltı ve o karşılıksız sevgiyi…
  29. Ebeveynlik hayattaki en mucizevi tecrübelerden birisi. Çocuk sahibi olmak eşi olmayan bir duygu. Bunu hiçbir zaman unutmayın. 2012’ de de eminim zorluklar, problemler olacak hayatımızda. Yeter ki aşılabilecek şeyler olsun. Her zaman ailenize, sahip olduklarınıza sarılın ve şükredin. Sahip olamadıklarınıza değil, sahip olduklarınıza odaklanıp güç bulun!
  30. Çocuklarınız elinizde boş bir tuval gibi…ve siz ebeveynleri olarak bir sanat eseri yaratmak için gerekli olan her şeye sahipsiniz. Siz ne kadar istediğiniz gibi bir ebeveyn olursanız, eseriniz de o kadar muhteşem olur. Ebeveyn olarak gelişime her zaman açık olun; stratejilerinizi oluşturun, adımlarınızı atın. 2012 sanat eserinizi taçlandırdığınız yıl olsun!

Bu maddeleri sadece okuyup geçmekle kalmamanızı; kişisel değerlendirmelerinizi yapmanızı öneririm. Böylece ebeveynlik hayatınızı kolayca gözden geçirip; hedeflerinizi oluşturabilirsiniz.